ermiş, evliya.
bir çocuktan sorumlu olan kimse.
bir çocuktan sorumlu olan kimse.
kur'an'da 10 farklı mana ile yer almış kavram.
1- evlat, oğul, varis anlamında. (meryem, 5)
2- arkadaş, yardımcı anlamında. (isra, 111) (kefh, 17)
3- yakın kimse anlamında. (duhan, 41) (bu ayette aynı manada mevla kelimesi kullanılmış.) (şura, 46), (ankebut, 22)
4- rabb anlamında. (enam, 14 ve 62), (a'raf, 3 ve 30), (şura, 9) (yunus, 30)
5- ilahlar anlamında. (casiye, 10), (zümer, 3), (şura, 6)
6- asabe anlamında. (yani baba tarafından akrabalar. çocuğu olmayan kişinin varisleri.) (meryem, 5) (ayette iki kez geçer. ilk manası da yukarıda)
7- batıl, kafirleri müttefik, rehber edinme, kafirleri din hususunda veli edinme anlamında. (mücadele 14), (maide, 51)
8- 7. maddedeki mananın zıddı. yani hak dinde velayet anlamında. (maide 55), (bakara, 257)
9- kişiyi kölelikten çıkaran kimse anlamında. (ahzap, 5)
10- hayırhahlık, içtenlik, dostluk anlamında. (nisa, 144) (ali imran, 28)
kaynak: kur an terimleri sözlüğü, sayfa 250.
bir de yunus suresi 62-63. ayetler var.
''uyan! ki allahın evliyası ne üzerlerine korku vardır ne de onlar mahzun olurlar. onlar ki allaha iman etmişlerdir ve hep takvâ ile korunur dururlar.''
yukarıdaki manaları derleyeceksek;
veli: koruyan-gözeten, yardımcı olan, arkadaş, dost, sevgi duyulan, yakın çevre, muttaki, rehber, eğitici (hoca), eş, bakan, sponsor olan, destek veren, yöneten, otorite gibi anlamlara sahip bir kavram.
ben veli'yi türkçe'deki 'bakmak' kelimesine çok benzetiyorum. bakmak da böyle onlarca manaya sahip bir kelime. hangi manada kullanıldığı bilinmeyince çelişkiler ortaya çıkabiliyor.
misal; 'erkek kadına bakıyor. kadın erkeğe bakıyor.' cümleleri bakma'nın anlamında göre iyi-kötü anlamlar taşır.
bu manaların herbiri esasında aynı kapıya çıkıyor. veli'nin tek bir manası var. görene.
(bkz:vali)
(bkz:evliya)
(bkz:mevla)
