medeniyetin ontolojisi – dertli sözlük
müslümanların üzerinde kafa yorması gereken en önemli konulardan birisidir. medeniyet tasavvuru ve medeniyet telakkisi oluşturan müslümanların sonraki yapacağı şey, medeniyet anlayışlarını bilimsel bir temele dayandırmalarıdır. medeniyet fikrinin ve oluşum süreçlerinin incelenmesinin ardından ortaya çıkacak en önemli sorun ontolojik sorundur. medeniyet tasavvuru ve medeniyet telakkisi ile medeniyetin epistemolojisi her ne kadar ortaya konmuş olsa da medeniyetin ontolojisi henüz ortaya konmuş olmayacaktır. bu medeniyetin varlığı ve varlık sebepleri ve kaynakları sorgulanacak, gerekliliği tartışmaya açılacaktır. işte medeniyet ontolojisi bu soruları cevaplayacaktır.

bu konuda en önemli sorular ve sorunlar:

1-modern dünyada müslümanların inşa edebileceği bir medeniyet var mıdır?
2-müslümanların inşa etmeyi düşündüğü medeniyetin varlık sebebi nedir?
3-müslümanların inşa etmeyi düşündüğü medeniyetin varlığının kaynağı nedir?
4-bu medeniyetin gereklilikleri nelerdir?
kaç ideolog, efkarını yayarken ontolojik ve epistemolojik tartışmalarını nihayete erdirmiştir? gazali neden büyüktür, razi neden azizdir? bediuzzaman, skepta'nın perde altında dahi işgören bir enstruman olarak bu zamanları hercümerce çalışacağını gördüğünden, septiğin önüne onu ilk karşılayacak muhafız olarak imanı çıkarmıştır. gazali ise skeptanın muhafızı olan dalaleti akide muhafızı ile karşılamıştı. razi ise hep septizm kalesinin içinde harb etti.

mevcudu muhafaza, ahirzaman insanını, fetret devri insanı gibi görüp, sıfırdan başlamakla olur.