umran – dertli sözlük
ibn-i haldun'un kullandığı bir kavramdır. medeniyet yada daha geniş kavramıyla uygarlık anlamına gelir. cemil meriç umran kavramı hakkında "geniş manasıyla medeniyet, yani bir kavmin yaptıklarının ve yarattıklarının bütünü, içtimai ve dinî düzen, âdetler ve inançlar." der. yani bir milletin bir medeniyet olarak değerlendirilebilmesi için ortaya bir değerler bütünü koyması gerekir. bu bağlamda ilmi, edebi, dini, siyasi ve iktisadi olarak dünya üzerinde bir etki bırakması gerekir.
ibn-i haldun umran'ı ikiye ayırır:
1-bedevi umran: bedevilik
2-hadarî umran: şehirlilik
esas olarak ibn-i haldun medeniyeti şehirlilik olarak görür ve bu şekilde tanımlar. umran kavramı bu bağlamda biraz daha geniş bir kavram olarak ortaya çıkar.
--- iktibas ---

kaynaklardan kopan bir intelijansiyanın kaderi, bir mefhum hercümenci içinde boğulmak. umrandan habersizdik, medeniyete de ısınamadık. insanlığın tekamül vetiresini ifade için kendimize layık bir kelime bulduk: uygarlık. mazisiz, musikisiz bir hilkat garibesi.

--- iktibas ---

(bkz:cemil meriç)
(bkz:umrandan uygarlığa)